Nükleer Düzenleme Kurumu İdari Yaptırımlar Yönetmeliği (“Yönetmelik”), Nükleer Düzenleme Kurumu (“Kurum”) tarafından uygulanacak olan idari yaptırımları düzenlemektedir.

Genel Hükümler

Yönetmelik, (i) Kurum tarafından yürütülen yetkilendirme, değerlendirme, denetleme işlemlerinde ya da (ii) Kurum’a yapılacak bildirim, şikayet veya ihbar üzerine başlayan incelemeler sonrasında aykırılığın var olduğuna karar verilmesi halinde idari yaptırımların uygulanacağını öngörmektedir. Buna göre aşağıdaki durumlarda idari yaptırım uygulanabilecektir:

a) yetkilendirme gerektiren faaliyetlerin yetkisiz yürütülmesi;

b) yetkilendirme yapılmasını etkileyecek yetki koşullarındaki değişikliklerin bildirilmemesi;

c) kuruma gerçeğe aykırı belge sunulması veya yanıltıcı bilgi verilmesi;

ç) mevzuat veya yetki koşullarına, Kurum kararlarına ve talimatlarına aykırılık teşkil eden durumlar;

d) Nükleer Düzenleme Kanunu (“Kanun”) m. 14 uyarınca sigorta yaptırma veya teminat gösterme zorunluluğu ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmemesi; ve

e) Madenler, nükleer hammadde işleme tesisleri ve eğitim ve araştırma amacıyla kurulmuş 10 MW’ın altında termal güce sahip nükleer tesislerin, radyoaktif atık tesislerinin, radyasyon tesislerinin ve radyasyon uygulamalarının geçerli bir lisansa sahip olmaksızın işletilmesi.

Yönetmelik uyarınca aşağıdaki yaptırımlar uygulanabilir:

a) idari para cezası;

b) yetkinin kısıtlanması;

c) yetkinin askıya alınması; ve

ç) yetkinin iptali.

Söz konusu idari yaptırımlardan hangisinin uygulanacağı ve idari para cezasının miktarının belirlenmesinde aşağıdaki kriterler gözetilecektir:

• tesis ve faaliyetin çeşidi ve özellikleri;


• radyasyona maruz kalma olasılığı;


• maruz kalınacak radyasyonun büyüklüğü;


• zararın/hasarın varlığı ve büyüklüğü.

Esaslar

İdari yaptırıma karar verilme sürecinde ilk olarak, Kurum tarafından yapılan değerlendirmenin ardından ön tespit raporu hazırlanır. Daha sonra, ön tespit sonucunda bir ihlalin mevcut olduğu tespit edilirse Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı'nın (“Başkan”) talebi üzerine bir tespit raporu hazırlanır. İlgili raporda (i) idari yaptırımların belirlenmesinde kullanılan kriterler; (ii) yaptırımın gerekçeleri; (iii) kişinin savunması; ve (iv) ilgili diğer hususlar yer alır. Başkan; ön tespit raporu, tespit raporu, ilgili kişinin savunması ve diğer destekleyici belgeleri içeren dosyayı Nükleer Düzenleme Kuruluna (“Kurul”) sunar. Kurul tarafından aykırılığın var olduğuna karar verilirse idari yaptırım uygulanır.

İdari yaptırımın uygulanması, yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişinin güvenlik ve emniyet tedbirlerini alma yükümlülüğünü ve mevzuat kapsamındaki diğer sorumluluklarını ortadan kaldırmayacağından yetkilendirilen kişiden düzeltici veya önleyici faaliyetlerin yerine getirilmesi istenebilir.

Yetkinin Kısıtlanması, Askıya Alınması ve İptali

Güvenliğin veya emniyetin tehlikeye düştüğü veya düşmesinin muhtemel olduğu hallerde, Kurul kararı üzerine;

a) kısıtlamalar spesifik bir yetkiye ilişkin getirilebilir ve buna bağlı olarak söz konusu yetkilendirme kapsamındaki faaliyetler sınırlandırılır;

b) spesifik bir yetki askıya alınabilir ve buna bağlı olarak söz konusu yetki kapsamındaki faaliyetler belirli bir süre için durdurulur; ve

c) belirli bir yetki iptal edilebilir ve bu durumda yetkilendirilen kişi yetkisi kapsamında olan faaliyetlerini yeniden yetkilendirme yapılmadan yürütemez. Bir yetkilendirmenin iptal edilmesi durumunda, iptal tarihinden başlamak üzere:

1) yetki belgesi alınması gereken faaliyetler için üç ay;

2) izin alınması gereken faaliyetler için altı ay;

3) lisans alınması gereken faaliyetler için bir yıl,

süre ile iptal edilen faaliyet için aynı kişi yeniden yetkilendirme başvurusunda bulunamaz.

Önceki Yaptırım Rejiminden Farkları

Yönetmelik ile 18 Şubat 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Nükleer Düzenleme Kurumu İdari Yaptırımlar Yönetmeliği (“Mülga Yönetmelik”) yürürlükten kaldırılmıştır. Mülga Yönetmelik’ten farklı olarak Yönetmelik’te birden fazla yaptırımın aynı anda uygulanabileceği ve Kanun uyarınca sigorta yaptırma veya teminat gösterme zorunluluğu ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmemesinin de yaptırım uygulanması için ayrı bir gerekçe teşkil ettiği hüküm altına almıştır. Bununla beraber Mülga Yönetmelik’te değinilen çeşitli konular Yönetmelik’te ayrıntılarıyla düzenlenmiştir. İdare, bir yaptırım rejiminin düzgün şekilde işleyebilmesi ve etkili olabilmesi için yaptırımların uygulanma gerekçelerinin, çeşitli yaptırım türlerinin ve yaptırımların uygulanmasına ilişkin sürecin açıkça ve yeterli ayrıntıda düzenlenmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

Sonuç

Yönetmelik’te idari yaptırım rejimi ve sürecin nasıl yürütülmesi gerektiği ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu sayede yaptırımların gücünün karşılaşılan risklere göre arttırılması ve bu tür risklerin ortaya çıkışının azaltılması hedeflenmiştir. Yeni yaptırım rejimi ve sürecin ne kadar etkili bir şekilde uygulanacağı zaman içinde görülecektir.