Yönetmelik, 21 Eylül 2017 tarihli Maden Yönetmeliği’ni (“Mülga Yönetmelik”) yürürlükten kaldırmıştır.  

Ruhsatlara İlişkin Değişiklikler

Mülga Yönetmelik çerçevesinde ruhsatlara ilişkin olarak halihazırda mevcut olmayan birçok yenilik, Yönetmelik ile mevzuatta yerini almıştır.

Mülga Yönetmelik kapsamında belirli madenler için arama sertifikası veya işletme faaliyetleri için işletme sertifikası alınması yeterli iken Yönetmelik ile getirilen düzenleme uyarınca artık madenlere ilişkin tüm arama ve işletme faaliyetleri için ruhsat alınması zorunlu hale getirilmiştir.

Yönetmelik ile ruhsat süre uzatımı konusunda önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu bağlamda, V.[1] Grup madenlerin ilk işletme ruhsat süresi 5 yıl olarak belirlenmiştir. I. Grup (b)[2] bendi, II.[3], III.[4] ve IV.[5] Grup madenlerin işletme ruhsat süresinin ise 10 yıldan az olamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Ruhsat süresinin sona ermesinin ardından, Yönetmelik’te öngörülen şartları yerine getiren işletme ruhsatları, 10 yıllık bir süre için ve belirli koşullar altında 20 yıllık bir süre uzatılabilecektir.

Ancak toplam ruhsat süreleri:

• I. Grup madenlerde 30 yıl;


• II. Grup madenlerde 40 yıl; ve


• Diğer grup madenlerde ise 50 yılı geçemez.

Ayrıca, maden sevkiyatına yönelik işlemler Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün (“MAPEG”) iznine tabi tutulmuştur.

Bu bölümdeki dikkat çeken hususlardan biri ise ruhsat sahiplerinin rızasının bulunmadığı durumlarda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) onayı ile maden ruhsat sahalarında rezervin daha verimli değerlendirilmesi için ortak proje yapılmasına karar verilebilmesi düzenlemesidir. Bu amaçla, ortak ruhsat alanları içinde işletme izin alanları, uygun bulunacak termin planları dikkate alınarak yeniden düzenlenebilecektir.

Görünür Rezerv Geliştirme Hakkı

‘Görünür rezerv geliştirme hakkı’ uygulamaya konulmuştur. Söz konusu konsept kısaca, üç boyutlu olarak keşfedilen cevherler Yönetmelik kapsamında kanıtlanmış rezerv olarak adlandırılmaktadır.

Görünür rezerv geliştirme hakkı, bu rezervleri keşfeden gerçek ve tüzel kişilere, söz konusu keşif karşılığında ruhsat sahiplerinden veya MAPEG’den önceden kararlaştırılmış bir pay alma hakkı verir.

Yönetmelik uyarınca, bu hak diğer ruhsat ve faaliyetlerde olduğu gibi hisselere bölünemez. 

Görünür rezerv geliştirme hakkına sahip kişiler, bu haklarını ilgili ruhsat ile birlikte. Ancak ruhsat devirleri, Bakanlık iznine tabidir.

Bu, tescil edilebilir bir haktır ve maden siciline şerh edilecektir.

Rödövans Zorunlulukları ve İzin

Mülga Yönetmelik’in geçerli olduğu dönemde ruhsat sahipleri ile rödövansçılar arasında yapılacak sözleşmeler, Bakanlık iznine tabi idi. Yeni dönemde ise söz konusu izni vermeye yetkili kurum MAPEG olarak belirlenmiştir. MAPEG’den alınan izin tarihi itibariyle ruhsat sahasına konu rödövans sözleşmesi, sicil kayıtlarına şerh edilecektir. Ayrıca, rödövans sözleşmesinin süresinin uzatılması veya sözleşmeye konu alanın koordinatlarının değişmesi durumunda bu değişiklikler yeni bir talep olarak değerlendirilecek ve MAPEG’den izin alınması gerekecektir.

Yönetmelik’in 101. maddesine eklenen 5’inci fıkra uyarınca, aynı ruhsat sahası içerisinde birden fazla rödövans sözleşmesi yapılabilecektir. Rödövansa konu edilecek alanların birbiri ile çakışmaması ve rödövans sözleşmelerinin koordinat bilgilerinin MAPEG’e bildirilmesine özellikle dikkat edilmelidir.  

Rödövansçı olarak faaliyet göstermek isteyen tüzel kişilerin, Mülga Yönetmelik’te öngörülen mali yeterlilik şartlarına ek olarak yeni birtakım kriterleri yerine getirmesi gerekmektedir. Şöyle ki, Yönetmelik ekinde bulunan mali yeterlilik tutarları tablosunda belirlenen tutarların en az %30’unun şirket sermayesi, geri kalan %70’lik kısmının ise banka referans mektupları ile karşılanması zorunlu tutulmuştur.

Yönetmelik’in 79. maddesinin 11. fıkrası uyarınca maden sahalarında rödövans usulü ile faaliyet gösteren tüzel kişilerin hissedarlık yapısında değişikliğe yol açabilecek %10’dan fazla hisse devir işlemleri MAPEG onayına tabi tutulmuştur.

Kamu kurum ve kuruluşlarının sorumluluğu altındaki rödövansa konu ruhsat sahalarının bölünerek devredilmesi durumunda, ilgili ruhsat sahasında rödövansçı olarak bulunan gerçek veya tüzel kişiler adına ruhsat düzenlenmesinin önü açılmıştır. 

İdari Para Cezaları

Yönetmelik ile maden piyasasındaki idari para cezalarına ilişkin usul ve esaslar kapsamlı olarak düzenlenmektedir.

Bu çerçevede, idari para cezaları, ilgili kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde MAPEG’e ödenecektir. Söz konusu 1 aylık süre içerisinde yapılan ödemelerde, ceza tutarının %25’i oranında indirim uygulanır. Ayrıca, ödeme zorluğu çeken piyasa katılımcıları için, idari para cezalarının 1 yıl içerisinde 4 eşit taksit ile ödenmesine imkan tanınmıştır.

İdari para cezalarına yönelik önemli bir değişiklik ise cezaların içtimaı hususundadır. Öyle ki, Mülga Yönetmelik döneminde birden fazla idari yaptırım uygulanmasını gerektiren hallerde idari para cezaları ayrı ayrı uygulanmakta idi. Yönetmelik ile getirilen 92. madde uyarınca ise bir fiil ile birden fazla ihlalin gerçekleşmesi ve bu ihlallere ilişkin birden fazla idari para cezası öngörülmesi halinde yüksek olan idari para cezasının uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, söz konusu ihlale ilişkin idari para cezasından başkaca idari yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımlar ayrı ayrı uygulanacaktır.

Devlet Hakkı

Devlet hakkına ilişkin teşviklerde; üretilen işlenmemiş madenlerin katma değer sağlayacak şekilde işlenerek yarı mamul veya mamul hale getirilmesi halinde, bu tesislerde üretimde değerlendirilen maden miktarı için hesaplanan devlet hakkının yarısı alınmayacaktır.

Altın, gümüş ve platin hariç olmak üzere metalik madenlerin, ruhsat sahiplerinin yurt içindeki kendisine ait entegre tesislerde kullanılarak metal haline getirilmesi veya madenin yurt içindeki entegre tesislere metal haline getirilmek üzere satıldığının beyan edilmesi durumunda hesaplanan Devlet hakkının dörtte üçü alınmayacaktır.

Daimî Nezaretçilik

Yönetmelik uyarınca her bir ocak için ayrı ayrı daimî nezaretçi atanması ve daimî nezaretçi defterinin elektronik ortamda tutulması öngörülmektedir. Bu çerçevede, bir maden mühendisi, aynı takvim yılı içerisinde yalnızca üç defa daimî nezaretçi olarak atanabilecektir. Maden mühendisi, madenlerin özelliklerine ve üretim kapasitesine bağlı olarak belirli mesleki yeterlilik kriterlerine tabidir.

Yönetmelik’in 126. maddesinin ç bendi uyarınca daimî nezaretçi, görev aldığı ocaklardaki işletme güvenliğini tehlikeye atan hususlarla ilgili tespit, öneri ve önlemleri tespit etmekle görevlidir. Mülga Yönetmelik’te bu husus, ‘işyerindeki faaliyetlerle ilgili eksiklik ve aksaklıkları’ tespitle görevli şeklinde ifade edilmekte idi. Bu sorumluluğun kapsamı, maden kazalarını önlemek amacıyla genişletilmiştir.